امکان‏سنجی کشت پنج گونۀ دارویی در دشت‏های حوضۀ آبریز دریاچۀ نمک به ‏منظور استفاده در برنامه‏های اصلاح الگوی کشت

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

استادیار، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قم

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین تناسب اکولوژیک کشت پنج گونۀ دارویی بابونه (Matricaria chamomilla L.)، زیرۀ سبز (Cuminum cyminum L.)، گل گاوزبان (Echium amoenum Fisch. et Mey)، کنگر فرنگی (Cynara scolymus L.) و رازیانه (Foeniculum vulgare Miller.) در 36 دشت حوضۀ آبریز دریاچۀ نمک به عنوان یکی از زیرحوضه‏های فلات مرکزی ایران انجام شد. روش‏شناسی پژوهش شامل جمع‏آوری و بازسازی عناصر اقلیمی (دماهای حداقل و حداکثر)، برآورد سهم کشاورزی از منابع آبی به تفکیک هر دشت، برآورد نیاز آبی گیاه، تعیین بیلان رطوبتی، تهیۀ لایۀ تحمل به شوری، تهیۀ لایه‏های مطلوبیت و عدم مطلوبیت کشت و در نهایت، روی‏هم‏گذاری لایه‏ها و تولید اراضی زراعی مناسب برای کشت این گیاهان بود. کشت بابونه در بیشتر اراضی کشاورزی حوضۀ آبریز دریاچۀ نمک مطلوب یا بسیار مطلوب ارزیابی شد. کشت زیرۀ سبز، گاوزبان ایرانی، کنگر و رازیانه در اراضی جنوب شرقی حوضۀ آبریز (نظیر دشت‏های ورامین و مسیله) به ‏دلیل شوری و در اراضی غربی (نظیر دشت قزوین و ابهررود) به‏ دلیل تنش‏های سرمایی نیمه‏مطلوب یا نامطلوب بود. کشت زیرۀ سبز در نیمۀ شمالی و کشت گاوزبان ایرانی در اراضی دشت‏های قزوین و دماوند وضعیت بسیار مطلوب یا مطلوب داشت. کشت کنگر فرنگی در دشت گلپایگان وضعیت بسیار مطلوب داشت. کشت رازیانه در دشت‏های مرکزی حوضۀ آبریز با وضعیت نیمه‏مطلوب روبه‌رو بود. در مناطق شرقی محدودیت منابع آبی و شوری و در مناطق شمالی محدودیت دمای حداقل برای توسعۀ کشت این گونه‏ها مشاهده شد. نتایج این تحقیق می‏تواند در برنامه‏های اصلاح الگوی کشت منطقه مدّ نظر قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


[1]. Pourmeidani A, Tavakoli Neko H, Ghamghami M. Zoning the plains of Salt Lake catchment for cultivation of four medicinal plant species based on climatic and hydrological indicators. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 2021. 37 (1): 162-177 [In persian].
[2]. Salvacion A.R. Mapping spatio-temporal changes in climatic suitability of corn in the Philippines under future climate condition. Quaestions Geographicae, 2017. 36 (1): 105-120.
[3]. Taheri reykandeh E, Salami H, Yazdani S. Investigation the Relationship between Food Self-Sufficiency and Water Security in Iran. Thesis Master of Science. Faculty of Agricultural Economics and Development, University of Tehran. 2016.
[4]. Shokati B, Asgharipour MR, Feizizadeh B. Agroecological zoning for cultivation of Cumin (Cuminum cyminum) in East-Azerbaijan province, using analytic hierarchy process approach. Plant Ecophysiology. 2019. 10 (35): 102-116 [In persian].
[5]. Instructions and criteria for classification and coding of catchments and study areas in the country. Iran Resource Management Company. Received on August. 2017.
[6]. Afshin Y. Rivers of Iran. Ministry of Energy - Jamab Consulting Engineers. 1994. p. 221-224.
[7]. Najafi M, Dastarani M. Groundwater quality assessment of Namak Lake watershed according to the study of water quality conditions for drinking and agriculture. The first scientific conference on applied environment. Tehran. Iran. 2019, https: //civilica.com/ doc /977001.
[8]. Rezaei A, Pirnazar M, Yazdzad H. Investigation of water border changes in Qom Salt Lake with the help of satellite images and remote sensing techniques. The 1st Conference on the salt lake crisis and the dust phenomenon in the central basin of Iran. Qom. April 2017. p. 1-9 [In persian].
[9]. Farajnia A, Moravej K. Agro climatic zoning of Saffron culture in East-Azarbayjan province. Journal of Saffron Research. 2020, 7 (2): 251-267 [In persian].
[10]. Pourhadian H. Climatic zonation of rainfed cultivation of borage in Mazandaran province. The 1st Natiional Conference of The role of medicinal plants in Resistive economy. Fereydunshahr. 2017, P. 1-8 [In persian].
[11]. Fooladi Toroghi A, Hosseini Mazinani M. Investigating the possibility of Saffron growth and development (Crocus sativus L.) in Shar-E Rey climatic condition. Plant and Ecosystem. 2013, 9 (35-1): 79-90.
 
[12]. Khodahami Q, Rezaei M. Zoning of Teucrium polium L. in different habitats of Maharloo watershed in Fars province. Eco-phytochemical Journal of Medicinal Plants. 2014, 2 (4): 27-35 [In persian].
[13]. Qureshi AS, Qadir M, Heydari N, Turral H, Javadi A. A review of management strategies for salt-prone land and water resources in Iran. Colombo, Sri Lanka: International water management Institute. 2007.
[14]. Heuze V, Tran G. 2019. Ecocrop. FAO, Rome, Italy. available from: http://ecocrop.fao.org/ecocrop/srv/en/home. [accessed 18 December 2020].
[15]. Davis J.C. Statistics and Data Analysis in Geology. 2nd ed. Wiley, New York. 1986.
[16]. Webster R. Oliver M.A. Geostatistics for environmental scientists. 2nd Ed. Wiley, West Sussex, England. 2007. pp 295.
[17]. Alizadeh A. Principles of Applied Hydrology, Imam Reza University Press. 2003, 812 p.
[18]. National Aeronautics and space administration. Available from: http://reverb.echo.nasa.gov. [accessed 29 January 2020].
 
[19]. Saeedinia M, Tarnian F, Hosseinian S, Nasrallah A. Estimation of evapotranspiration and plant coefficient of two species of chamomile and cumin in Khorramabad region. Water and Irrigation Management. 2018, 8 (1), 165-175. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=488939.
[20]. Omid Beigi R. Production and processing of medicinal plants. second edition. first volume. Astan Quds Razavi Publications. Mashhad. 2007.
[21]. Omid Beigi R. Production and processing of medicinal plants. Seventh edition. Volume III. Astan Quds Razavi Publications. Mashhad. 2014.
[22]. Mousavi S, Mousavi S, Islamic Trust M. The effect of dehydration stress and nitrogen levels on fruit growth and yield and essential oil in fennel plant (Phoenicolum vulgare Mill). Iranian Medicinal and Aromatic Plants Research. 2014, 30 (65 in a row). 453-462. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=227082.
[23]. Balyani Y, Hejazizadeh Z, Faraji A, Bayat A. Zoning of climate-agricultural drayland wheat using GIS. case study: Fars province. Journal of Physical Geography. 2012, 5 (15): 33-50.
دوره 9، شماره 2
تیر 1401
صفحه 333-343
  • تاریخ دریافت: 08 بهمن 1400
  • تاریخ بازنگری: 30 فروردین 1400
  • تاریخ پذیرش: 11 اردیبهشت 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 18 اردیبهشت 1401
  • تاریخ انتشار: 01 تیر 1401