پهنهبندی گسترة خطر فرونشست زمین در دشت مرکزی استان البرز با بهره گیری از تکنیک تداخل سنجی راداری و الگوریتم تحلیل چندمعیارۀ ARAS

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشجوی دکترای ژئومورفولوژی، دانشگاه محقق اردبیلی

3 دکترای ژئومورفولوژی، دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

یکی از مخاطراتی که طی سال‌های اخیر در بسیار از مناطق رخ داده، مخاطرات ناشی از فرونشست است. دشت مرکزی استان البرز نیز طی سال‌های اخیر با افت شدید سطح آب زیرزمینی مواجه بوده که این عامل سبب شده است تا این منطقه در معرض وقوع مخاطرۀ فرونشست قرار گیرد. هدف از این پژوهش، در مرحلۀ اول ارزیابی فرونشست با استفاده از تکنیک تداخل‌سنجی راداری در محیط نرم‌افزار SNAP، با بهره‏ از قابلیت تصاویر -A1 Sentinel و همچنین در ادامه، نسبت به پهنه‌بندی مناطق مستعد با الگوریتم چندمعیارۀ ARAS در محیط نرم‌افزار Edrisi در بازۀ زمانی 2016 و 2021 اقدام شد. نتایج مطالعۀ حاضر نشان داد مقدار بین صفر تا 300 میلی‌متر فرونشست در محدودۀ مورد بررسی ایجاد شده است که بیشترین میزان فرونشست در بخش مرکزی (محدودۀ مهرشهر، خرمدشت، محمد‌شهر) و سپس در بخش جنوب غرب محدودۀ ماهدشت متمرکز است. با توجه به نتایج حاصل از پهنه‏بندی خطر فرونشست؛ معیارهای افت سطح آب، کاربری اراضی، شیب و زمین‌شناسی، به‌ترتیب با ضریب وزنی 151/0، 147/0، 43/0 و 136/0، مهم‌ترین عوامل دخیل در ایجاد خطر فرونشست محدودۀ مطالعاتی بوده و به‌ترتیب 55/135 و 28/192 کیلومتر مربع از محدوده دارای احتمال خطر بسیار زیاد و زیاد است. به علاوه، نتایج حاصل از ضریب همبستگی بین نقشۀ مستخرج از تداخل‌سنجی راداری با افت سطح آب چاه‌ها دارای مقدار 89/0 و با نقشۀ پهنه‌بندی فرونشست 98/0 است. در نهایت، می‌توان گفت که مهم‌ترین عامل اصلی دخیل در افزایش مقدار و پتانسیل فرونشت دشت مرکزی استان البرز، بهرۀ بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و افت سطح آب است.

کلیدواژه‌ها


[1]. Sharifi Kia, Mohammad, Determining the extent and amplitude of land subsidence using radar interference method in Nogh-Bahraman plain, Journal of Spatial Planning and Planning 2012: Volume 16, Number 3, pp. 73-55. [Persian]
[2]. Shafiee, Najmeh, Mokhtari, Leilagli, Amir Ahmadi, Abolghasem, Zandi, Rahman. Investigation of aquifer subsidence in Nurabad plain using radar interferometry method. Quantitative Geomorphological Research 2020:, 8 (4), pp. 93-111. [Persian]
[3]. Shirani Kourosh, Pasandi Mehrdad, Ebrahimi Babak. Investigation of land subsidence in Najafabad plain of Isfahan using radar differential interferometry technique. Journal of Soil and Water Sciences 2021: 25 (1): 127-105. [Persian]
[4]. Montazeriun, Maryam; Aslani, Fereshteh. Landslide risk assessment using GIS in Tehran and Alborz provinces. Crisis Prevention and Management Knowledge Quarterly 2019: Volume 9, Number 1, pp. 13-1. [Persian]
[5]. Abidin H. Z., Andreas H., Gumilar I., and Brinkman J. J., On correlation between urban development, land subsidence and flooding phenomena in Jakarta, Changes in Flood Risk and Perception in Catchments and Cities (HS01 – IUGG2015). Published by Copernicus Publications on behalf of the International Association of Hydrological Sciences 2015.
[6]. Dong, J., Zhang, L., Tang, M., Liao, M., Xu, Q., Gong, J., & Ao, M.. Mapping landslide surface displacements with time series SAR interferometry by combining persistent and distributed scatterers: A case study of Jiaju landslide in Danba, China. Remote Sensing of Environment 2018: 205,180–198.
[7]. Shirani Kourosh, Pasandi Mehrdad, Ebrahimi Babak. Investigation of land subsidence in Najafabad plain of Isfahan using radar differential interferometry technique. Journal of Soil and Water Sciences 2021: 25 (1): 127-105. [Persian]
[8]. Bou kheir, R., Cerdan, O & Abdelah, C. Regional soil erosion risk mapping in Lebanon. Geomorphology 2006: 82, 347-359.
[9]. Aher P, Adinarayana J, Gorantiwar SD Prioritization of watersheds using multi-criteria evaluation through the fuzzy analytical hierarchy process. Agric Eng Int CIGR J 2013 :15(1):11–18.
[10]. Georgiou, D., Mohammed, E.S., Rozakis, S. Multi-criteria decisionmaking on the energy supply configuration of autonomous desalination units. Renew. Energy 2015: 75, 459–467.
 
[11]. Arab Ameri, A., Pourghasemi, H.R., Cerda. A., (2018), Erodibility prioritization of sub-watersheds using morphometric parameters analysis and its mapping: A comparison among TOPSIS, VIKOR, SAW, and CF multi-criteria decision making models, Science of The Total Environment 2015: 613-614.
[12]. Turani, Marjan, Aq Atabay, Maryam, Rustaei, Meh Asa. Study of subsidence in Gorgan city using radar interferometry method. Journal of Spatial Planning 2019: 8 (27), 117-128. [Persian]
[13]. Kooh Banani, Hamid, Yazdani, Mohammad Reza, Hosseini, Seyed Keyvan.. Zoning of land subsidence risk using radar interference (Case study: Kashmar and Khalilabad plains. Desert Management 2019: 7 (13), 76-65. [Persian]
[14]. Ebrahimi, Atrin, Ghasemi, Afshan, Ganjaeian, Hamid. Monitoring the subsidence of Pakdasht urban area using radar interferometry method. Geography and Human Relations 2020: 2 (4), 29-41. [Persian]
[15]. Asghari Saraskanrood, Sayad, Mohammadzadeh Shishegran, Maryam. Estimation of subsidence using radar interferometry technique and groundwater parameters and land use (Case study: Shahriar plain. Quantitative geomorphological research 2021: 10 (1), 54-40. [Persian]
[16]. Bhattarai, R. Alifu, H. Maitiniyazi, A. Kondoh. Detection of Land Subsidence in Kathmandu Valley, Nepal, Using DInSAR Technique, Land 2017: 6(2(, 1-178.
[17]. Minh, D. H. T. Tran., Q, C. Pham, Q.N, Dang, T, Nguyen, D.A, El-Moussaw, A.. "Measuring Ground Subsidence in Ha Noi Through the Radar Interferometry Technique Using TerraSAR-X and Cosmos SkyMed Data," in IEEE Journal of Selected Topics in Applied Earth Observations and Remote Sensing 2019: 10,3874-3884.
[18]. Huang, G. Fan, H. Lu, L. Yu, W., The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences 2020: 1-6.
[19]. Ranjgar, Babak, Seyed V. Razavi-Termeh, Fatemeh Foroughnia, Abolghasem Sadeghi-Niaraki, and Daniele Perissin.. "Land Subsidence Susceptibility Mapping Using Persistent Scatterer SAR Interferometry Technique and Optimized Hybrid Machine Learning Algorithms" Remote Sensing 2021. [Persian]
[20]. Qanvati, Ezatullah, Sharifi Kia, Mohammad, Hosseini, Seyed Ibrahim. Explaining the effect and geomorphological process of subsidence phenomenon in changing the land pattern of geomorphological forms Case study of Yazd-Ardakan plain. Quantitative Geomorphological Research 2019: 8 (3), 1-16. [Persian]
[21]. Qara Cheloo, Saeed, Akbari Quchani, Hesam, Glian, Saeed, Ganji, Kamran. Assessment of land subsidence in relation to groundwater with the help of Sentinel-1 and Alus-1 radar satellites (study area: Mashhad plain). Remote Sensing and GIS in Natural Resources 2021: 12 (3), 40-61.
[22]. Abdul Maleki, Ali, Maleki, Amjad, Khazaei, Ali. Monitoring the elevation of the earth and analyzing its geomorphological effects using telemetry data. Remote Sensing and Geographic Information System in Natural Resources 2021: 12 (4), 118-95. [Persian]
[23]. Alizadeh Reza, Izadi Hassan, Arasteh Mojtaba. Ranking of nature-based tourism capacity in mountainous areas, case study: Eastern region of Lorestan province. Planning and arranging space 2021: 25 (1): 117-142. [Persian]
[24]. Anamradnejad, Rahim Bardi, Nikpour, Amer, Hassani, Zohreh. Physical-Spatial Analysis of Urban Areas Based on Intelligent Urban Growth Indicators (Case Study: Babol), Journal of Urban Research and Planning 2019: 9 (34), 19-30. [Persian]
[25]. Hoseini H.. Use fuzzy interface systems to optimize land suitability evaluation for surface and trickle irrigation, Information Processing in Agriculture 2019: 6 (1): 11-19. [Persian]
[26]. Alinezhad A, Khalili J.. New Methods and Applications in Multiple Attribute Decision Making (MADM). International Series in Operations Research & Management Science 2019.[Persian]
[27]. Tuş A, Aytaç Adalı E. The new combination with CRITIC and WASPAS methods for the time and attendance software selection problem, opsearch 2019: 56: 528–538.
[28]. Diani Leila, Portaheri Mehdi, Rokanuddin Eftekhari Abdolreza, Ahmadi Hassan. Ranking of the main structures of organizing the worn-out structures of the villages around the metropolises using the cumulative ratio evaluation method (ARAS) (Case study: around the metropolis of Tehran). Planning and arranging space 2019: 22 (3): 145-181.
[29]. Zavadskas, E.; Turskis, Z. a new additive ratio assessment (ARAS) method in multicriteria decision‐making, Technological and Economic Development of Economy 2010: 16(2) 159-172.
دوره 9، شماره 2
تیر 1401
صفحه 353-371
  • تاریخ دریافت: 08 آذر 1400
  • تاریخ بازنگری: 30 دی 1400
  • تاریخ پذیرش: 11 اردیبهشت 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 01 تیر 1401
  • تاریخ انتشار: 01 تیر 1401