مدل ‏های بهینه‏ سازی برداشت مطمئن از مخزن سد قشلاق برمبنای شرایط‌ عدم قطعیت هیدرولوژیکی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مهندسی منابع آب، دانشگاه تبریز

2 استادیار گروه علوم خاک، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه ارومیه

3 استاد گروه مهندسی آب، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه تبریز

چکیده

برای نیازهای شرب، کشاورزی و صنعت در بیشتر شهرهای ایران از مخازن سدهای در حال بهره‏برداری استفاده می‏شود که به‌دلیل فقدان قانون بهره‏برداری مناسب و یا ‌متوازن‌نبودن میزان تقاضا و حجم مخزن، استفادۀ مؤثر از آب ذخیره‌شده در مخازن صورت نمی‏گیرد. جریان‏های آب طبیعی از پدیده‏های تصادفی است و تصمیم‏گیری در رابطه با ذخیره و مصرف آن‏ها باید در فرایندهای چندمرحله‏ای و با در نظر گرفتن عوامل مؤثر بر افزایش راندمان مصرف، تحلیل شوند. در این پژوهش میزان ذخیره‏سازی و همچنین بیشینۀ برداشت مطمئن از سد قشلاق واقع در استان کردستان با استفاده از مدل‏های برنامه‌ریزی خطی و پویا و برای دورۀ کوتاه یک‌ساله تعیین شد. این مدل‏ها با هدف بهینه‏سازی عملکرد ماهانۀ سد قشلاق که تأمین‌کنندۀ آب شرب شهر سنندج است، اجرا شدند. نتایج نشان داد که توزیع لاگ‏نرمال دو‌پارامتری با کمترین خطا می‏تواند توزیع مقادیر جریان‏های ماهانۀ ورودی به مخزن را توصیف کند که براساس این مدل مقادیر جریان‏های ورودی به مخزن با احتمال وقوع 95، 90، 80، 70 و 50 درصد در هر ماه محاسبه شد. دوره‏های خشک‌سالی به‌دست‌آمده از داده‏های بارش و نیز داده‏های جریان ورودی به سد با یکدیگر مطابقت داشت و دورۀ بحرانی 51‌ ماهۀ خشک‌سالی برای مدل‏سازی انتخاب شد. نتایج به‌دست‌آمده از بهینه‏سازی بیشینۀ برداشت و همچنین ذخیرۀ مخزن نشان داد که مقادیر به‌دست‌آمده از برنامه‏ریزی خطی در مقایسه با برنامه‏ریزی پویا تطابق بیشتری با واقعیت دارد.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Optimization of Release from Gheshlagh ReservoirBased on Hydrological Uncertainty Conditions

نویسندگان [English]

  • Mehri Kaki 1
  • Farrokh Asadzadeh 2
  • Ahmad Fakherifard 3
1 Department of Water Engineering, Faculty of Agriculture, University of Tabriz
چکیده [English]

Dam reservoirs supplies water resources for drinking, agriculture, and industry almost in all parts of Iran. Lack of proper utilization rules and unbalanced demands versus available water has led to many problems regarding to ineffective use of the water resources. Precipitation and flow rate are stochastic phenomena. Therefore, multi-step processes related to the water use efficiency should be considered during the decision-making systems. The aim of this study was to optimize the maximum allowable release from Gheshlagh dam reservoir using linear and dynamic programming models in a one-year time scale. Therefore, Linear and dynamic programming models were applied in Gheshlagh dam reservoir, which supplies the drinking water of the Sanandaj city. Results indicated that the two-parametric log-Normal model appreciably describes monthly water stream flows entering to the reservoir. Thus, this model was applied to compute the stream flow rates with 95, 90, 80, 70, and 50 percent probabilities in each month. There was a good consistency between the drought periods estimated from precipitation data and stream flow rates and 51 months drought period was used in modeling procedure. The results of the maximum allowable release and storage optimization showed that the linear programming model is superior to dynamic modeling approach.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Linear programming (LP)
  • Dynamic programming (DP)
  • Reservoir operation
  • Optimum release

مراجع

  1.  

    1. Yeh WW. Reservoir management and operations models: A state‐of‐the‐art review. Water resources research. 1985; 21(12):1797-818.
    2. Herbst PH, Bredenkamp DB, Barker HM. A technique for the evaluation of drought from rainfall data. Journal of hydrology. 1966; 31(4):264-72.
    3. Mohan S, Rangacharya NC. A modified method for drought identification. Hydrological Sciences Journal. 1991; 36(1):11-21.
    4. Dorfman R. Mathematical models: The multistructure approach. Harvard University., Cambridge; 1962.
    5. Baliarsingh F, Kumar DN. Stochastic Linear Programming for Optimal Reservoir Operation: A Case Study. In Proc. of International Conference on Large Scale Water Resources Development in Developing Countries: New Dimensions of Prospects and Problems, Kathmandu, Nepal; 1997.
    6. Kumar DN, Reddy MJ. Ant colony optimization for multi-purpose reservoir operation. Water Resources Management. 2006; 20(6):879-98.
    7. Boroomand-Nasab S, Veysi S, Veysi M. Optimization of Release from Dam Reservoirs to the Agriculture Demands (Case study: Jarreh dam to Ramhormoz Irrigation and drainage network, Khuzistan). Report and Opinion. 2012; 4(6): 53-58.
    8. Pattewar DV, Sharma KM, Dahe PD. Yield Estimation for a Single Purpose Multi-Reservoir System Using LP Based Yield Model. Journal of Water Resources and Protection. 2013; 5: 28-34.
    9. Duranyildiz İ, Önoz B, Beyazit M. A chance-constrained LP model for short term reservoir operation optimization. Turkish Journal of Engineering and Environmental Sciences. 1999; 23(3):181-6.
    10. Tuominen P, Tweedie RL. Subgeometric rates of convergence of f-ergodic Markov chains. Advances in Applied Probability. 1994; 1:775-98.
    11. Borkar VS. Dynamic programming for ergodic control with partial observations. Stochastic Process. 2003; 103:293–310.
    12. Kelman J, Stedinger JR, Cooper LA, Hsu, E, Yuan SQ. Sampling Stochastic Dynamic Programming Applied to Reservoir Operation. Water Resources Research. 1990; 26(3):447-54.
      1. Deloye AJ. Montaseri M. Predicting critical period to characterize over-year and within-year reservoir systems, Water Resources Management, 1999; 13:383-407.
      2. Loucks DP, Van Beek E, Stedinger JR, Dijkman JP, Villars MT. Water resources systems planning and management: an introduction to methods, models and applications. Paris: Unesco; 2005.
      3. Hurst HE. Long-term storage capacities of reservoirs. Trans. AM Engineering, 1951; 116: 770-799.

     

     

     

اکوهیدرولوژی
دوره 3، شماره 1
فروردین 1395
صفحه 121-132

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 بهمن 1394
  • تاریخ بازنگری: 19 شهریور 1395
  • تاریخ پذیرش: 17 فروردین 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار