ارزیابی تغییرات مکانی و پهنه‌بندی کیفیت آب شرب و کشاورزی با استفاده از تکنیک زمین‌آمار و GIS

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه فسا

2 استادیار، گروه مهندسی آب، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه فسا

چکیده

خصوصیات کیفی آب زیرزمینی ازجمله مؤلفه‏هایی است که ضرورت توجه به آن در برنامه‌ریزی‏های مدیریت منابع آب بسیار پر‌اهمیت است. در این مطالعه تغییرات الگوی مکانی کیفیت آب زیرزمینی از نظر شرب (برمبنای روش شولر) و کشاورزی (برمبنای روش ویل‌کاکس) در دشت فسا بر‌مبنای داده‌های سالانه (1387 تا 1392) بررسی شد. در این تحقیق اقدام به پهنه‌بندی پارامتر‌های مؤثر در هریک از روش‏های طبقه‌بندی کیفیت آب با استفاده از روش‏های زمین‌آمار برمبنای داده‏های 25 حلقه چاه در محیط GIS شد و مساحت تحت تأثیر کلاس‏های کیفی مختلف مشخص شد. سپس، با استفاده از آزمون‏های آماری غیر‌پارامتریک (اسپیرمن) و پارامتریک (رگرسیون خطی) تغییرات مساحت در دورۀ بررسی‌شده ارزیابی شد. نتایج نشان داد در بحث آب شرب و کشاورزی بر‌مبنای هر دو روش آماری، مساحت مناطق دارای کلاس‏های مناسب‌تر، در حال کاهش و مساحت مناطق دارای کلاس‏های نامناسب، در حال افزایش است. بررسی الگوی مکانی کلی کیفیت آب شرب نشان داد منطقه سه کلاس نامناسب، بد و موقتاً قابل قبول دارد که مساحت مناطق موقتاً قابل قبول در حال افزایش است هر‌چند این تغییر در سطح 95 درصد معنادار نیست. الگوی مکانی کلی کیفیت آب کشاورزی نشان داد منطقه سه کلاس خوب، متوسط و بد دارد که مساحت مناطق با وضعیت متوسط در حال کاهش و مساحت مناطق با وضعیت بد در حال افزایش است. این تغییرات بر‌مبنای هر دو روش آماری در سطح 95 درصد معنا‌دار‌ند.
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Assessment spatial variability and Mapping of drinking and agricultural water quality using geostatisticsand GIStechniques

نویسندگان [English]

  • Abdol Rassoul Zarei 1
  • Mohammad Javad Amiri 2
1 Department of Natural Resources Science, College of Agriculture, Fasa University
2 Department of Water Engineering, College of Agriculture, Fasa University
چکیده [English]

Quality properties of groundwater is one of the major components which can used for water resources management. In this study, spatial variability of groundwater quality for drinking uses
(Schoeller standards) and agricultural uses (Wilcox standards) was investigated during 1387-1392.In this research, we use information of 24 observation wells in Fasa plain, to investigate the spatial variability of water quality parameters for different category by using geostatistics technique in GIS software and associated areas of different classof water quality were also determined. Afterwards, the change in the area by using parametric (linear regression) and non-parametric (Spearman) statistical tests for determined period was evaluated. The results showed that the areas with suitable class for drinking and agricultural uses based on the both statistical methods were decreased, while the areas with unsuitable class were increased. The categories of drinking water quality evaluated by spatial variability of the study area fall under unsuitable class, Bad class and temporarily acceptable class which these areas have been increased and are not significant at 95% level. The categories of agricultural water quality evaluated by spatial variability of the study area fall under good class, average class and bad class which the areas with average quality class have been decreased and the areas with bad quality class have been increased,these variables are significant at 95% level based on the both statistical methods.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geostatistics
  • Schoeller
  • Wilcox
  • Groundwater quality
  • parametric and non-parametric tests

مراجع

منابع
[1] Todd, DK. Ground water hydrology.2nd Ed. John Wiley and Sons, 552 p; 1980.
[2] Nazarizadeh F, Ershadian B, Zandvakili K, Noori-Emamzadehi MR. Investigation spatial variability of groundwater quality in Balarood plain at Khuzestan province.1st conference on optimum utilization of water resources. 2006;Shahrekord.[Persian].
[3] ZehtabianGh, Janfaza E, Mohammad asgari H,Nematollahi, MJ. Modeling of ground water spatial distribution for some chemical properties (Case study in Garmsar watershed). Iranian journal of Range and Desert Reseach. 2010; 17(1): 61-73.[Persian].
[4] Jahanshahi A, RouhiMoghaddam E, Dehvari A. Investigating groundwater quality parameters using GIS and geostatistics (Case study: Shahr-Babakplain aquifer). 2014; 24(2): 183-197.[Persian].
[5] Zahedifar M, Moosavi SAA, Rajabi M. 2013. Zoning the groundwater chemical quality attributes of Fasa plain using geostatistical approaches. 2013; 27(4): 812-822.[Persian].
[6]Zarei A, Bahrami M. Evaluation of quality and quantity changes of underground water in Fasa plain, Fars (2006 - 2013). Irrigation & Water Engineering.2016; 20(24): 103-113. [Persian].
[7]Mahdavi M, Applied hydrology. 8th edition. Tehran: University of Tehran; 2013.
[8] Fetouani S, SbaaM, Vanclooster M,Bendra B. Assessing groundwater quality in the irrigated plain of Triffa (North-east Morocco).Agricultural Water Management. 2008; 95: 133-142.
[9] Freeze RA, Cherry T. Groundwater, Prentice-Hall, Inc, Englewood Cliffs, New Jersey, 604 p. 1979.
[10] Habibi V, Ahmadi A,Fattahi MM. Modeling spatial variability of ground water chemical properties usinggeostatistical methods. Iran-Watershed Management Science & Engineering. 2009; 3(7): 23-34.[Persian].
[11] Sheikh Goodarzi M, Mousavi SH, Khorasani N.Imulating spatial changes in groundwater qualitative factors using geostatistical methods (Case study: Tehran - Karaj Plain). Journal of Natural Environment, Iranian Journal ofNatural Resources. 2012; 65(1): 83-93.[Persian].
[12] Maria PM, Luis R. Nitrate probability mapping in the northern aquifer alluvial system of the river Tagus (Portugal) using Disjunctive krriging. Science of the Total Environment. 2010; 408(5): 1021-1034.
[13] Shabani M. Investigation the variation of groundwater qualityinArsanjan plain. PhysicalGeography. 2009; 1(3): 71-82. [Persian].
[14] Rezaei M, Davatgar N, Tajdari K, Abolpour B. Investigation the spatial variability of some important groundwater quality factors in Guilan, Iran. Journal of Water and Soil. 2010; 24(5): 932-941. [Persian].
[15] Maghami Y, Ghazavi R, Vali AA, Sharafi S. Evaluation of spatial interpolation methods for water quality zoning using GIS Case study, Abadeh Township. Geography and Environmental Planning Journal. 2011; 42(2): 171-182. [Persian].
[16]Moghaddam AR, Ghallehban-Tekmedash M, Esmaili K. Investigation of temporal and spatial trend of water quality parameters in view of weather fluctuations using GIS; Mashhad Plain. Journal of Water and Soil Conservation. 2013; 20(3): 211-225. [Persian].
[17] Mohammad Aghaei M. Spatial variability of quality parameters and assessment of heavy metal danger in Qom plain. M.S. Thesis, Zabol University. Iran. [Persian].
[18] Gaus I, Kinniburgh DG, Talbot JC, Webster R. Geostatistical analysis of arsenic concentration in groundwater in Bangladesh using disjunctive krriging. Environmental Geology. 2003; 44: 939-948.
[19] Safari M. Determination of optimum groundwater network monitoring using geostatistics method. M.S. Thesis, TarbiatModaresol University. Iran. [Persian].
[20] Mohammadi M, Mohammadi-Ghaleni M, Ebrahimi K. Spatial and temporal variations of groundwater quality of qazvin plain. Iran Water Research Journal. 2011; 5(8): 41-52.[Persian].
[21] Goovaerts P. Geostatistics for natural resources evaluation, Oxford University Press, New York, 483 p. 1997.
اکوهیدرولوژی
دوره 3، شماره 4
دی 1395
صفحه 505-516

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 آذر 1395
  • تاریخ بازنگری: 29 آذر 1395
  • تاریخ پذیرش: 01 دی 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار