بررسی پایداری کنارۀ رودخانۀ طالقان در برابر فرسایش و راهکارهای مدیریتی آن با استفاده از روش تنش برشی لین

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای طبیعی، دانشکدۀ علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

2 دانشجوی دکتری گروه جغرافیای طبیعی، دانشکدۀ علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

3 دانشیارجغرافیای طبیعی، دانشکدۀ علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران

چکیده

پدیدۀ فرسایش و انتقال رسوب از جمله فرایندهای هیدرودینامیکی مهمی است که بسیاری از سیستم‌های هیدرولیکی نظیر حوضه‌های آبریز، رودخانه، سواحل، بنادر، سدها، پل‌ها، جاده‌ها، کشتزارها و تأسیسات عمرانی را متأثر می‌سازد. در این میان، مطالعۀ ناپایداری کنارۀ رودخانه برای فعالیت مهندسی به منظور پایدارسازی کناره در برابر فرسایش از اقدامات ضروری است. بنابراین، در پژوهش حاضر ضریب ناپایداری رودخانۀ طالقان و راهکار مهندسی برای پایدارسازی کنارۀ آن با استفاده از مدل لین بررسی شد. به این منظور، کلیۀ پارامترهای مورد نیاز با استفاده از بررسی میدانی و تصاویر گوگل ارث اندازه‌گیری شد و در نهایت شیب، تنش برشی، زاویۀ شیب، ضریب پایداری ذره‌، ضریب پایداری و سپس اندازۀ پاره‌سنگ مؤثر برای سنگ‌چینی کناره‌های مقاطع مد نظر در رودخانۀ طالقان به دست آمد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، بیشترین میزان فرسایش و در نتیجۀ آن، کمترین ضریب پایداری (0002/0 و 0001/0) و بزرگ‌ترین پاره‌سنگ در آستانۀ حرکت (33/0 و 48/0 متر) و مؤثر برای سنگ‌چینی مربوط به مقطع 4 در هر دو کناره است که به محدودۀ روستای گوران مربوط می‌شود و کمترین میزان فرسایش و در نتیجۀ آن، بیشترین ضریب پایداری (002/0 و 017/0) و کوچک‌ترین پاره‌سنگ در آستانۀ حرکت (75/0 و 95/0 متر) برای سنگ‌چینی مربوط به مقطع یک در محدودۀ روستای مهران است. از دلایل آن می‌توان اندازۀ ذرات کناره‌ها، شیب بستر، شیب کناره و عرض دبی لبالبی را بیان کرد. با توجه به موقعیت منطقه بهترین راه برای جلوگیری از فرسایش کناره‏ای ایجاد سنگ‌چین در کناره‌های با فرسایش زیاد است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of River Bank Stability against Erosion and Management Practices of Taleghan River Bank Using LIN Method

نویسندگان [English]

  • Zahra Etminan 1
  • Milad Rostami 2
  • Kazem Nosrati 3
1 MSc Student in Physical Geography, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 PHD Student in Physical Geography, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University Tehran, Iran
3 Associate Professor, Department of Physical Geography, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University Tehran, Iran
چکیده [English]

Erosion and sediment transport are the important hydrodynamic processes in drainage basins that can affect many hydraulic and hydrologic systems such as rivers, beaches, ports, dams, bridges, roads, and farms. One of the most important sediment sources in Iran drainage basin is bank channel erosion that causes on-site and off-site effects. Therefore, investigating of channel/river band instability is necessary for engineering activities to stabilize the riverbank against bank erosion. Thus, the main objectives of this study were to investigate the instability coefficient of the Taleghan River and to find the engineering solution for its stabilization by using the Lin model. In view of this, all required parameters comprising slope, shear stress, slope angle, and satiability coefficient of grain are measured using filed study and Google earth imagery. Finally, bank satiability coefficient and effective rock size for revetment besides the riverbank is obtained in the study area. According to the results, the highest amount of bank erosion and consequently (0.0002,0.0001), the lowest stability coefficient and the largest stone at the threshold (0.33, 0.48) and effective on revetment are related to the 4th section. The lowest amount of erosion, as a result, the highest range of stability coefficient (0.002,0.017) and smallest stone at the threshold (0.75, 0.95) and effective on revetment is related to the 1st section. The main reason could be the size of the grain size on the side, the slope of the basin, slope aside and bank full discharge width. Depending on the location of the area, the best way to prevent bank erosion is to create rip rap on the sides of the high erosion.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stability factor
  • LIN model
  • Taleghan river
  • bank erosion
  • size of the rock

مراجع

[1]. Bertrand F, and Papanicolaou AN. Effects of Freezing and Thawing Process on Bank Stability, World Environmental and Water Resources Congress, Great Rivers, New Mexico.2009; 42: 63-74.
[2].  Tokaldany E A, Darby SE, Tosswell P. Coupling Bank Stability and Bed Deformation Models to Predict Equilibrium Bed Topography in River Bends, Journal of Hydraulic Engineering.2007; 133(10): 1167-1170.
[3].  Ostadi F, Majdzade tabatabaee M, Alimohamadi A. Optimization Modeling of Spurdikes Dimensions by considering its Role on River Morphological Stabilization. 2014:9(4):55-72. {persian}
[4]. Bernhardt ES, Palmer MA, Allan JD, Alexander G, Barnas K, Brooks S, et al. Synthesizing U. S. river restoration efforts, Science.2005:( 308): 636–637.
[5].  Kwan H, Swanson S. Prediction of Annual Streambank Erosion for Sequoia National Forest, California. JAWRA Journal of the American Water Resources Association.2014; 50(6): 1439–1447.
[6]. Coryat M. Analysis of the Bank Assessment for Non-point Source Consequences of Sediment (BANCS) Approach for the Prediction of Streambank Stability and Erosion along Stony Clove Creek in the Catskills. Master of Science Thesis, Syracuse University.2014.
[7].  Roper B, Buffington J, Archer E, Moyer Ch, Ward M. The role of observer variation in determining rosgen stream types in northeastern Oregon Mountain streams, JAWRA Journal of the American Water resources association. 2008:417-427
[8].  Hosseinzadeh M, khaleghi S, rostami M.Analysis river bank stability against erosion and management practices.Case Study: Galali River, Kurdistan.Quantitative Geomorphological Research. 2018;6(4):160-171.{persian}
[9].  Amiri takeldani E , Samadi A, Rahimi H. Effects of position and depth of tensile cracking on river bank stability. Journal of Agricultural Engineering Research. 2005;6(25):78-94. {persian}
[10].            Mansouri hafshajani M, Shafaee bajestan M. Design of Riprap Size at Bridge Abutment in a River Bend.2011;(4):10. {persian}
[11].            Layeghi S, karam , A. Hydrogeomorphological Classification of Jajrood River with Rosgen Model. Quantitative Geomorphological Research.2014;3(3):130-143. {persian}
[12].            Lawlor, S. M. 2004. Determination of Channel-Morphology Characteristics, Bankfull Discharge, and Various Design-Peak Discharges in Western Montana. Scientific Investigations Report 2004; 5263: 1-19.  
[13].            GordonN.D, McMahon T.A, Finlayson BL, Gippel CJ, Nathan R.J. An introduction for ecologists. Stream hydrology.2004;2.
[14].            Hosseinzade M, esmaeeli R. River geomorphology (Concepts, Forms and Processes). Tehran:Shahid Beheshti University publication; 2015:338. {persian}
[15].            Mount J F. California Rivers and Streams- The Conflict between Fluvial Process and Land Use, University of California Press, Berkeley, California.1995:218-241
 
اکوهیدرولوژی
دوره 7، شماره 1
فروردین 1399
صفحه 111-119

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 آبان 1398
  • تاریخ بازنگری: 22 بهمن 1398
  • تاریخ پذیرش: 22 بهمن 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار